PL EN
MISCELLANEA
Środkowolateński grób z płaskiego cmentarzyska w Radości Kamienieckiej w zachodniej Białorusi
 
Więcej
Ukryj
1
badacz niezależny
 
 
Data publikacji: 31-12-2001
 
 
Wiadomości Archeologiczne 2001;LV(55):47-54
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Recent excavations (1997–99) at Radość Kamieniecka, where well known medieval barrow cemetery (typical for Luka Raykavetskaya culture) and a Roman Period settlement were already found (Fig. 1), confirmed previous information but added also unexpected new finds. A cemetery of 18 graves has been explored there, one of them (grave 1) can be precisely dated to the middle La Tène Period, others only generally to the Iron Age. Stroked potsherds found in a few graves could be linked with a horizon of stroked pottery known from the sites of the eastern Podlasie in Poland. Grave 1 has an almost rectangular grave pit, 160×80–100 cm, orientated NW-SE, depth about 90 cm, with light grey filling with traces of charcoal and ashes (Fig. 2). In the grave 910 g of burnt bones were found. According to an anthropological analysis it were bones of a man, adultus, and a child, infans I. The grave assemblage consists of two iron brooches of middle La Tène type (Kostrzewski type B), 11 potsherds from several different vessels, a piece of melted light green glass, and a piece of slag. One of the brooches is decorated with an iron ball fastening a foot to the bow and a smaller ball just cut on the wire (Fig. 3). A few flint tools found in two groups could have been deposited intentionally in the grave pit. The brooches allow to date the grave to the phase La Tène C1 (C1b) according to Celtic chronology, or to the phase A1 of the Pre-Roman Period according to the central European chronology. A brooch with special decoration (big ball – small ball) has close analogies in the finds from Reginów, pow. Warszawa zachód, and from Drozdowo, pow. Płońsk, woj. mazowieckie, both found in cemeteries but without clear context. Similar brooches were also found at Sierpów, pow. Zgierz, woj. łódzkie (stray find) and at Kujawki, pow. Wągrowiec, woj. wielkopolskie, which served in J. Kostrzewski’s typology as a pattern example of type B (Fig. 4, 5). Similar but not identical decoration can be seen on brooches found in the vast territory of the La Tène Culture – like Bohemia, Moravia, Bayern and Switzerland. Some analogies can also be found in the Jastorf Culture and the Gubin Group. In my opinion brooches of Radość-Kujawki type, although based on Celtic pattern, were however produced in local workshops. They can be dated to the La Tene C1b or phase A1 of the late Pre-Roman Period. The cultural identity of that grave is more difficult to set. Both brooches could be linked with the Przeworsk Culture, but the grave form is quite different. More obvious is an attempt to link that grave with the Zarubintsy Culture because of the grave form and burial rite, but there is a huge gap (almost 300 km) between this cemetery and nearest sites of the Zarubintsy Culture. The problem must, till now, remain unsolved. The grave 1 from Radość could be however set in a horizon of strong influences of Celtic and Jastorf Cultures resulting in emerging of the Przeworsk Culture and having a clear impact on the Zarubintsy and Poieneşti-Lukaševka Culture.
 
REFERENCJE (55)
1.
Andrzejowski, J., Hryniewicze Wielkie – cmentarzysko z pogranicza dwóch światów, [w:] COMHLAN. Studia z archeologii okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich w Europie Środkowej dedykowane Teresie Dąbrowskiej w 65. rocznicę urodzin (red. J. Andrzejowski), Warszawa, 1999, s. 17–60.
 
2.
Beltz, R., Die Latènefibeln, Zeitschrift für Ethnologie 43, 1911, s. 664–817, 930–943.
 
3.
Bernat, W., Cmentarzysko ciałopalne z okresu rzymskiego we wsi Drozdowo, powiat Płońsk, Wiadomości Archeologiczne XXII, 1955, s. 212–213.
 
4.
Bujna, J., Spiegelung der Sozialstruktur auf latènezeitlichen Gräberfeldern im Karpatenbecken, Przegląd Archeologiczny LXXVII, 1982, s. 312–431.
 
5.
Bujna, J., Malé Kosihy. Latènezeitliches Gräberfeld, Nitra, 1995.
 
6.
Dąbrowska, T., Cmentarzyska kultury przeworskiej i wielbarskiej na stanowisku Kozarówka w Drohiczynie, woj. białostockie, Wiadomości Archeologiczne XLIII, 1978, s. 62–81.
 
7.
Dąbrowska, T., Wczesne fazy kultury przeworskiej. Chronologia – zasięg – powiązania, Warszawa, 1988.
 
8.
Domański, G., Studia z dziejów środkowego Nadodrza w III–I wieku p.n.e., Wrocław, 1975.
 
9.
Egarèjcanka, A. A., Zarubìneckaja kul’tura, [w:] Archeologìja Belarusì, tom 2: Žalezny vek ì rannjae sjarèdnjavečča, Mìnsk, 1999, s. 232–289.
 
10.
Eremenko, V. E., «Kel’tskaja vual’» i zarubineckaja kul’tura, Sankt-Peterburg, 1997.
 
11.
Gebhard, R., Die Fibeln aus dem Oppidum von Manching, Die Ausgrabungen in Manching 14, Stuttgart, 1991.
 
12.
Godłowski, K., Archeologia pierwotna i wczesnośredniowieczna, IV: Okres lateński w Europie, Kraków, 1977.
 
13.
Jaskanis, J., Wyniki badań kurhanu w Kuraszewie, pow. Hajnówka, przeprowadzonych w 1961 roku, Rocznik Białostocki IV, 1963, .s 323–340.
 
14.
Jaskanis, J., Badania archeologiczne w woj. białostockim w latach 1945–1963, Rocznik Białostocki V (1964), 1965, s. 97–125.
 
15.
Jaskanis, J., Naczynie kultury ceramiki kreskowanej odkryte w Białymstoku, Rocznik Białostocki X (1970), 1971, s. 378–379.
 
16.
Jaskanis, J., Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Cecelach, pow. Siemiatycze, w świetle badań z lat 1966–1970, Sprawozdania Archeologiczne XXIV, 1972, s. 81–102.
 
17.
Jaskanis, J., Cecele. Ein Gräberfeld der Wielbark-Kultur in Ostpolen, Monumenta Archaeologica Barbarica II, Kraków, 1996.
 
18.
Kasparova, K. V., Nekotorye tipy fibul zarubineckoj kul’tury (k voprosu o rannej date i jugo-zapadnych svjazjach), [w:] Problemy archeologii 2, Leningrad, 1978, s. 78–97.
 
19.
Kasparova, K. V., Rol’ jugo-zapadnych svjazej v processe formirovanija zarubineckoj kul’tury, Sovetskaâ Arheologiâ 1981/2, 1981, s. 57–79.
 
20.
Kasparova, K. V., Ob odnom iz vozmožnych komponentov zarubineckogo pogrebal’nogo obrjada, Sovetskaâ Arheologiâ 1988/1, 1988, s. 53–71.
 
21.
Kasparova, K. V., O chronologii i svjazach zarubineckoj kul’tury, [w:] Ziemie polskie we wczesnej epoce żelaza i ich powiązania z innymi terenami, Rzeszów, 1992, s. 289–302.
 
22.
Kaszewska, E., Fibule z późnego okresu lateńskiego i i początku okresu rzymskiego między Prosną a Pilicą, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, seria archeologiczna 14, 1967, s. 231–248.
 
23.
Kostrzewski, J., Die ostgermanische Kultur der Spätlatènezeit, Würzburg, 1919.
 
24.
Kostrzewski, J., Wielkopolska w czasach przedhistorycznych, Poznań, 1923.
 
25.
Kostrzewski, J., Wielkopolska w pradziejach, Wrocław, 1955.
 
26.
Kucharenko, Ju. V., Pamjatniki rannego železnogo veka na territorii Poles’ja, Archeologija SSSR D1-29, Moskva, 1961.
 
27.
Kucharenko, Ju. V., Zarubineckaja kul’tura, Archeologija SSSR D1-19, Moskva, 1964.
 
28.
Künnemann, W., Gustaw Schwantes und seine Studien zur Vorrömisschen Eisenzeit Nordostniedersachsens, [w:] Heimat-Kalender für Stadt und Kreis Uelzen, 1997, s. 55–67.
 
29.
Liana, T., Znaleziska z okresu późnolateńskiego i rzymskiego z terenów między Wisłą a dolnym Bugiem, Materiały Starożytne VII, 1961, s. 215–222.
 
30.
Marciniak, J., Cmentarzysko ciałopalne z okresu późnolateńskiego w Wilanowie koło Warszawy, Materiały Starożytne II, 1993, s. 7–174.
 
31.
Maksimov, E. V., Zarubineckaja kul’tura, [w:] Slavjane i ich sosedi v konce I tysjačeletija do n.è. – pervoj polovine I tysjačeletija n.è., Archeologija SSSR, Moskva, 1957, s. 20–39.
 
32.
Meduna, J.
 
33.
Latenské žárové hroby na Moravě, Przegląd Archeologiczny LIII/1, 1962, s. 87–134.
 
34.
Medvedev, A. M., Vlijanie zapadnych Baltov na naselenie kul’tury štrichovannoj keramiki (po materialam keramiki) [w:] Ceramika zachodniobałtyjska od wczesnej epoki żelaza do początków ery nowożytnej, Białystok, 1998, s. 81–85.
 
35.
Müller, R., Die Grabfunde der Jastorf- und Latènezeit an unterer Saale und Mittelelbe, Veröffentlichungen des Landesmuseums für Vorgeschichte in Halle 38, Berlin, 1985.
 
36.
Niewęgłowski, A., Mazowsze na przełomie er. Przemiany społeczno-demograficzne i gospodarcze, Wrocław, 1972.
 
37.
Niewęgłowski, A., Obrządek pogrzebowy ludności kultury przeworskiej na przełomie er (II wiek p.n.e. – II wiek n.e.), Wrocław, 1981.
 
38.
Oblomskij, A. M., O chronologii nekotorych tipov fibul zarubineckoj kul’tury, Sovetskaâ Arheologiâ 1983/1, 1983, s. 103–121.
 
39.
Pahic, S., Keltske najdbe v Podravju, Arheološki vestnik XVII, 1966, s. 271–336.
 
40.
Piaskowski, J., Metaloznawcze badania zapinek celtyckich, Archeologia Polski XV/2, 1970, s. 387–417.
 
41.
Pobol’, L. D., Archeologičeskie pamjatniki Belorussii. Železnyj vek, Minsk, 1983.
 
42.
Reinbacher, E., Börnicke. Ein ältereisenzeitlicher Urnenfriedhof im Havelland. Teil 1, Schriften der Sektion für Vor- und Frühgeschichte 14, Berlin, 1963.
 
43.
Rosen-Przeworska, J., Tradycje celtyckie w obrzędowości Protosłowian, Wrocław, 1939.
 
44.
Rusin, K., Ślady osadnictwa kultury ceramiki kreskowanej na stanowisku I w Grochach Starych, woj. białostockie, [w:] Ceramika zachodniobałtyjska od wczesnej epoki żelaza do początku ery nowożytnej, Białystok, 1998, s. 87–93.
 
45.
Schwartz, F. L. W., Materialien zur prähistorischen Kartographie der Provinz Posen (Zusammenstellung der Funde und Fundorte seit Ostern 1875), Beilage zum Programm des Königl. Friedr.-Wilhelms-Gymnasium in Posen, Posen, 1879.
 
46.
Seyer, H., Siedlung und archäologische Kultur der Germanen im Havel-Spree-Gebiet in den Jahrhunderten vor Beginn u.Z., Schriften der Ur- und Frühgeschichte 34, Berlin, 1982.
 
47.
Spehr, R., Das Latènegräberfeld von Copitz bei Pirna, Arbeits- und Forschungsberichte zur sächsischen Bodenkmalpflege 41, 1999, s. 97–144.
 
48.
Stöckli, W. E., Bemerkungen zur räumlichen und zeitlichen Gruppierung der Funde in Oppidum von Manching, Germania 52, 1974, s. 368–385.
 
49.
Szmit, Z., Groby z okresu lateńskiego i rzymskiego na cm. Kozarówka w Drohiczynie nad Bugiem, Wiadomości Archeologiczne VI, 1921, s. 60–70.
 
50.
Szmit, Z., Cmentarz lateńsko-rzymski Kozarówka w Drohiczynie nad Bugiem, Wiadomości Archeologiczne VIII, 1923, s. 152–175.
 
51.
Venclová, N., Prehistoric Glass in Bohemia, Praha, 1990.
 
52.
Vouga, P., La Tène, Leipzig, 1923.
 
53.
Vjargej, V. S., Kieuskaja ì vel’barskaja kul’tury. Pomnìkì vel’barskaj kul’tury, [w:] Archeologìja Belarusì, tom 2: Žalezny vek ì rannjae sjarèdnjavečča, Mìnsk, 1999, s. 298–316.
 
54.
Waldhauser, J. et alii, Keltische Gräberfelder in Böhmen. Dobrá Voda und Letky sowie Radovesice, Stránce und Tuchomyšl, Bericht der Römisch-Germanischen Kommission 68 (1987), 1988, s. 25–180.
 
55.
Woźniak, Z., Osadnictwo celtyckie w Polsce, Wrocław, 1970.
 
ISSN:0043-5082
Journals System - logo
Scroll to top