MISCELLANEA
Analizy fizykochemiczne zabytków z okresu wpływów rzymskich z Rychtycz i Toboliwa w zachodniej Ukrainie
Więcej
Ukryj
Data nadesłania: 21-06-2023
Data ostatniej rewizji: 25-06-2024
Data akceptacji: 21-06-2024
Data publikacji online: 31-12-2024
Data publikacji: 11-06-2025
Wiadomości Archeologiczne 2024;LXXV(75):268-274
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
W wyniku działań „poszukiwaczy skarbów” w pobliżu wsi Rychtyczi/Рихтичі w rej. drohobyckim i Toboliw/Тоболів w rej. czerwonogrodzkim (obecnie: szeptyckim) w obwodzie lwowskim (Ukraina), odkryto dwa zespoły zabytków, w których skład wchodzą m.in. ozdobne okucia uprzęży końskich. Z wyjątkiem okucia końca rzemienia z popręgu siodła, zabytki z Toboliwa (Ryc. 4) sprzedano podczas aukcji internetowej w 2017 roku i nie są już dostępne do badań. Zabytki z Rychtycz (Ryc. 1) zostały natomiast przekazane do zbiorów Muzeum Archeologicznego Narodowego Uniwersytetu im. Iwana Franki we Lwowie (Львівський національний університет імені Івана Франка), gdzie trafiło również okucie z Toboliwa (Ryc. 4:17, 5). W 2023 roku w laboratorium Katedry Fizyki Ciała Stałego (Кафедра Фізики Твердого Тіла) uniwersytetu lwowskiego przeprowadzono analizę składu chemicznego tych przedmiotów. W pracy wykorzystano skaningowy mikroskop elektronowy z mikroanalizatorem rentgenowskim REMMA-102-02. Ustalono, że przedmioty wykonano ze srebra, miedzi, brązu cynowego i mosiądzu (Tab. 1, 2). Powierzchnia okucia rzemienia z Toboliwa wykazuje ślady działania wysokiej temperatury, prawdopodobnie od stosu.
Charakterystyczny skład tych zespołów zabytków (dekoracyjne elementy uprzęży końskich), a także ich kontekst (sepulkralny lub kultowy) wskazują, że są one śladem grupy ludności „barbarzyńskiej” hołdującej tradycjom „kultury jeździeckiej”. Zamieszkiwała ona obszar wschodniego pogórza Karpat i zachodniego Wołynia w fazie B2/C1–
–C1a okresu wpływów rzymskich.