PL EN
ODKRYCIA
Gród Osielsk – rozwiązanie ostatniej zagadki części dziewięcinnej tzw. falsyfikatu mogileńskiego
 
Więcej
Ukryj
 
Data publikacji: 31-12-2018
 
 
Wiadomości Archeologiczne 2018;LXIX(69):197-204
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Out of the 19 Mazovian gords whose names were recorded in the so-called Mogilno Falsification from 1065 (Fig. 1), the location of only one of them – Osielsk (Oselzch) – remained unknown. Among the many possible locations identified with the name, the hypothesis formulated by Irena Gieysztorowa and Tadeusz Lalik, who advocated for Kozielsk, a small village situated near the border of Kuczbork, had the most supporters. However, locating a settlement which could be a remnant of the gord of Osielsk in that area proved impossible for fifty years. It was only discovered in 2017 by Tadeusz Manista, an amateur researcher and a member of the Żuromin Historical Group, and then verified by the employees of the National Museum of Archaeology and the Author. A large ring-shaped fortified settlement, with a diameter of over 100 m, surrounded by a rampart consisting of an embankment and two ditches on both sides, is located north of Kuczbork and Kozielsk (Fig. 2–4). The pottery sherds obtained from its surface (Fig. 6) should be attributed to the Early Middle Ages (second half of the 12th – the beginning of the 13th century), but the final determination of the time of construction and functioning of the gord may take place only after archaeological excavations are carried out.
REFERENCJE (38)
1.
Babik Z., Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich w granicach wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny, Kraków, 2001.
 
2.
Białuński G., Wizna na pograniczu mazowiecko-pruskim, [w:] K. Grążawski (red.), Pogranicze polsko-pruskie i krzyżackie. Materiały z konferencji naukowej, Górzno, 1–2 czerwca 2002 r., Włocławek-Brodnica, 2003, s. 255–276.
 
3.
Bieniak J., Państwo Miecława. Studium analityczne, Warszawa, 1963.
 
4.
Bieniak J., Polska elita polityczna w XII wieku. (Część III B. Arbitrzy książąt – trudne początki), [w:] S. K. Kuczyński (red.), Społeczeństwo Polski średniowiecznej. Zbiór studiów, tom VII, Warszawa 1996, s. 11–44.
 
5.
Bijak U., Kozielsk, [w:] K. Rymut (red.), Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, tom V (Ko–Ky), Kraków, 2003, s. 240.
 
6.
Boniecki A., Herbarz polski, tom XIII, Warszawa, 1909.
 
7.
Borkiewicz-Celińska A., (oprac.) Słownik historyczno-geograficzny województwa płockiego w średniowieczu, zesz. 2, Wrocław, 1981.
 
8.
Callier E., Uposażenie klasztoru Mogilnickiego w roku 1065tym, odnośnie roku 1165ego, [w:] Szkice geograficzno-historyczne, seria druga, Poznań, 1888, s. 133–148.
 
9.
Chudziak W., Wczesnośredniowieczne grodzisko w Zamczysku – mit czy rzeczywistość, Komunikaty Archeologiczne 6, 1994, s. 41–56.
 
10.
Dulinicz M., Sieć grodowa Mazowsza Płockiego w XI w., [w:] S. Moździoch (red.), Lokalne ośrodki władzy państwowej w XI–XII wieku w Europie środkowo-wschodniej, Wrocław, 1993, s. 47–61.
 
11.
Dulinicz M., Archeologia o Mazowszu w czasie powstawania państwa polskiego. Zarys problematyki, Archeologia Polski XLIV/1–2, 1999, s. 93–116.
 
12.
Gaczyński J. Z., Dokument mogileński – studium krytyczne, Zapiski Ciechanowskie V, 1983, s. 5–43.
 
13.
Galasińska A., Osielsko, [w:] K. Rymut, B. Czopek-Kopciuch (red.), Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany, tom VIII (O–Pn), Kraków, 2009, s. 174.
 
14.
Górska, I et alii , (oprac.) Grodziska Mazowsza i Podlasia (w granicach dawnego województwa warszawskiego), Wrocław, 1976.
 
15.
Grzesik R., Kozielsk, [w:] A. Gąsiorowski, G. Labuda, A. Wędzki (red.), Słownik starożytności słowiańskich, tom VIII/2, Wrocław, 1996, s. 371.
 
16.
Grzybowski M. M., (oprac.) Materiały do dziejów ziemi płockiej. Z archiwaliów diecezjalnych płockich XVIII w., tom 3: Ziemia zawkrzeńska, Płock 1984.
 
17.
Helcel A., List otwarty do Augusta Bielowskiego o najdawniejszych nadaniach klasztoru benedyktynów w Mogilnie, Biblioteka Ossolińskich 6 (poczet nowy), 1865.s. 323–380.
 
18.
Jurek T., Dokumenty fundacyjne opactwa w Lądzie, Roczniki Historyczne LXVI, 2000, s. 7–53.
 
19.
Kiersnowska, T., „Słupy” rycerskie w Polsce średniowiecznej, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej XX/3, 1972, s. 437–450.
 
20.
Kowalczyk E., Systemy obronne wałów podłużnych we wczesnym średniowieczu na ziemiach polskich, Wrocław, 1987.
 
21.
Kowalczyk E., Kozielsk i Żmigród – z okazji zakończenia edycji „Słownika starożytności słowiańskich”, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej XLV/2, 1997, s. 223–228.
 
22.
Kürbisówna B., Najstarsze dokumenty opactwa benedyktynów w Mogilnie (XI–XII w.), Studia Źródłoznawcze XIII, 1968, s. 27–61.
 
23.
Labuda G., Początki klasztoru w świetle źródeł pisanych, [w:] Materiały sprawozdawcze z badań zespołu pobenedyktyńskiego w Mogilnie, zesz. 1, Biblioteka muzealnictwa i ochrony zabytków B/52, Warszawa, 1978, s. 21–59.
 
24.
Lalik T., Organizacja grodowo-prowincjonalna w Polsce XI i początków XII wieku, Studia z Dziejów Osadnictwa 5, Wrocław, 1967, s. 5–51.
 
25.
Neitmann K., Die Pfandverträge des Deutschen Ordens in Preussen, Zeitschrift für Ostforschung 41/1, 1992, s. 1–67.
 
26.
Ościłowski J., Czy istniał wczesnośredniowieczny gród w Bielsku na Starym Mazowszu, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej LIII/2, 2005, s. 181–189.
 
27.
Pacuski K., Możnowładztwo i rycerstwo ziemi gostynińskiej w XIV i XV wieku, Warszawa, 2009.
 
28.
Palczewski M., Mazowsze Zachodnie wobec zakonu krzyżackiego w latach 1381–1411, [w:] S. M. Zajączkowski (red.), Studia z dziejów feudalizmu, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Historica 50, Łódź, 1994, s. 61–76.
 
29.
Płocha J., Najdawniejsze dzieje opactwa benedyktynów w Mogilnie, Wrocław, 1969.
 
30.
Powierski J., Prusowie, Mazowsze i sprowadzenie krzyżaków do Polski, tom I, Malbork, 1996.
 
31.
Radoch M., Z dziejów stosunków mazowiecko-krzyżackich na przełomie XIV i XV wieku, część III: Jeszcze w sprawie zastawów ziemi zakonowi krzyżackiemu przez księcia płockiego Siemowita IV w latach 1882–1402, [w:] J. Śliwiński (red.), Mazowsze i jego sąsiedzi w XIV–XVI wieku, Studia i Materiały Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie 126, Olsztyn, 1997, s. 27–50.
 
32.
Radoch M., Zarys działalności polityczno-dyplomatycznej książąt mazowieckich wobec państwa krzyżackiego w Prusach w latach 1385–1407, Studia i Materiały Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie, Historia, nr 141, Olsztyn, 1999.
 
33.
Supruniuk A., Otoczenie księcia mazowieckiego Siemowita IV (1374–1426), Warszawa, 1998.
 
34.
Szela A., Kuczbork-Osada. Nekropola z pogranicza starożytnych światów, Światowit Suppl. series P: Prehistory and Middle Age XXI, Warszawa, 2018.
 
35.
Szelągowski, A., Najstarsze drogi z Polski na wschód w okresie bizantyńsko-arabskim, Kraków, 1909.
 
36.
Zygner L., Mława – miasto na pograniczu mazowiecko-krzyżackim, [w:] R. Sajkowski, L. Zygner (red.), Mazowsze północne i jego sąsiedzi od średniowiecza do czasów współczesnych, Ciechanów, 2009, s. 9–56.
 
37.
Żebrowski T., Zarys dziejów diecezji płockiej, Płock, 1976.
 
38.
Żychliński T., Złota księga szlachty polskiej, rocz. X, Poznań, 1888.
 
ISSN:0043-5082
Journals System - logo
Scroll to top