PL EN
MISCELLANEA
Niezdobiony naszyjnik brązowy z haczykowatym zapięciem ze zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie
 
 
Więcej
Ukryj
1
Państwowe Muzeum Archeologiczne, ul. Długa 52, 00-241, Warszawa
 
 
Data publikacji: 31-12-2006
 
 
Wiadomości Archeologiczne 2006;LVIII(58):121-126
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
The State Archaeological Museum in Warsaw has in its collection a damaged bronze plain neck ring with a hook-like fastening (Fig. 1), formerly owned by historian, philologist and collector Józef Tomasz Przyborowski (1823–1896). According to a description made early in the 20th cent. the neck ring is: ‘circular, with a circular cross-section. Both its terminals, of which one is at present missing, were flexed into hooks for fastening. A crack in its side, was repaired (...), also by coating with metal’ (A. Karpińska 1925, p. 27). The neck ring has a carefully smoothed and polished surface, dark gold in hue, with specks of dark green noble patina. At present, both terminals are missing, only the middle section with traces of repair survives. Diameter of neck ring: 17.0 cm, diameter of bronze rod: 0.5–0.55 cm. In Polish archaeological literature this kind of neck rings is considered typical for the Nordic environment (particularly, eastern Jutland and Danish islands – Zealand, Fyn and Lolland) and is dated to the close of the Bronze Age and onset of Hallstatt C. In Poland they are relatively rare (Fig. 2): 10 neck rings were noted in 5 hoards, 18 occurred at 13 gravefields, 1 is a stray find and another belonged to a set of bronze ornaments of unknown character. Neck rings presumably found their way to the area of Poland as a result of increasing trade exchange, also by sea routes, between the areas on the Odra River and areas of Denmark named above, registered starting from late periods of the Bronze Age. Most neck ring finds may be traced to areas which are thought to have lain on or close to junction points of communication routes. Others occurred in locations found within easy reach of these routes. Results of metallography analysis made of some of these neck rings indicates that the copper ore present in the bronze alloy may originate from the Alpine region (neck ring from Słupy) and the Balkan-Carpathian centre (neck ring from Kruchowo). This is interesting given the debate ongoing in literature on sources of raw materials which were used in Nordic centres of bronze metallurgy. The unprovenanced neck ring from State Archaeological Museum collection is a striking ornament, rare in Poland; analysis of origin and distribution of this class of finds could shed more light on the question of distant trade exchange during the period of transition from the Bronze Age to Early Iron Age.
 
REFERENCJE (41)
1.
Bielińska, G., Naszyjniki kultury łużyckiej z młodszych okresów epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na terenie Polski południowo-zachodniej, m-pis pracy magisterskiej w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego,1989.
 
2.
Blajer, W., Skarby przedmiotów metalowych z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na ziemiach polskich, Kraków, 2001.
 
3.
Broholm, H. Ch., Danmarks bronzealder, t. III, København, 1946.
 
4.
Bukowski, Z., Pomorze w epoce brązu w świetle dalekosiężnych kontaktów wymiennych, Gdańsk, 1998.
 
5.
Długopolska, L., Cmentarzysko kultury łużyckiej w Brudzewie, Materiały Starożytne XI, 1968, s. 259–302.
 
6.
Dobrzańska, E., Gedl, M., Cmentarzysko kultury łużyckiej w Laskowicach Małych, pow. Olesno, Silesia Antiqua IV, 1962, s. 121–164.
 
7.
Drzewicz, A., Ozdoby brązowe z Kruchowa, pow. gnieźnieński, woj. wielkopolskie, Wiadomości Archeologiczne LVII (2004–2005), 2005, s. 101–110.
 
8.
Durczewski, D., Skarby halsztackie z Wielkopolski, Przegląd Archeologiczny XIII, 1961, s. 58–162.
 
9.
Fogel, J., Miedź i metale pochodne, [w:] Człowiek i środowisko w pradziejach (red. J. K. Kozłowski, S. K. Kozłowski), Warszawa, 1983, s. 141–152.
 
10.
Fogel, J., Import nordyjski na ziemiach polskich u schyłku epoki brązu, Poznań, 1988.
 
11.
Fogel, J., Uwagi o niektórych faktorach i szlakach wymiany ponadregionalnej na Pomorzu na przełomie epoki brązu i żelaza, [w:] Miscellanea archaeologica Thaddaeo Malinowski dedicata quae Franciscus Rożnowski redigendum curavit, Słupsk-Poznań, 1993, s. 137–146.
 
12.
Galasińska-Hrebendowa, W., Materiały z cmentarzyska kultury łużyckiej w Będzinie-Łagiszy, Rocznik Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Archeologia 12, Bytom, 1989, s. 1–258.
 
13.
Gedl, M., Kultura łużycka na Górnym Śląsku, Wrocław, 1962.
 
14.
Hensel, Z., Produkcja wyrobów ze stopów miedzi na Kujawach w świetle badań chemicznych, [w:] Aleksandra Cofta-Broniewska (red.), Metalurgia brązu pradziejowych społeczeństw Kujaw, Studia i Materiały do Dziejów Kujaw 7, Poznań, 1996, s. 129–193.
 
15.
Horst, F., Zur Geschichte und Kultur der jungbronzezeitlichen Stämme im unteren Odergebiet, [w:] Problemy kultury łużyckiej na Pomorzu (red. T. Malinowski), Słupsk, 1989, s. 89–98.
 
16.
Hufnagel, F., Die früheisenzeitlichen Gräberfelder von Gross Strehlitz-Adamowitz und Tschammer-Ellguth im Kreise Gross Strehlitz, Altschlesien X, 1941, s. 54–105.
 
17.
Jakimowicz, R., Sprawozdanie z działalności Państwowego Muzeum Archeologicznego za 1928 rok, Wiadomości Archeologiczne XIII, 1935, s. 232–278.
 
18.
Jensen, J., Fra Bronze- til Jernalder – en kronologisk undersøgelse, Nordiske Fortidsminder B/15, København, 1997.
 
19.
Kaczmarek, M., Zachodniowielkopolskie społeczności kultury łużyckiej w epoce brązu, Poznań, 2001.
 
20.
Karpińska, A., Reparacje prehistoryczne w Polsce, Przegląd Archeologiczny II (1922–1924), 1925, s. 25–37.
 
21.
Koehler, K., Album zabytków przedhistorycznych Wielkiego Księstwa Poznańskiego zebranych w Muzeum Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, z. II, Poznań, 1900.
 
22.
Kossinna, G., Die goldenen Eidringe und die jüngere Bronzezeit in Ostdeutschland, Mannus VIII, 1917, s. 1–133.
 
23.
Kossinna, G., Meine Reise nach West- und Ostpreussen und meine Berufung zu Generalfeldmarschall von Hindenburg im August 1915, Mannus IX (1917), 1919, s. 119–195.
 
24.
Kubiczek, T., Malicki, L., Zabytki z cmentarzyska łużyckiego z Szopienic, pow. Katowice, Z otchłani wieków XVII/3–4, 1948, s. 34–42.
 
25.
Łuka, L. J., Skarb brązowy z V okresu epoki brązowej z Uścikówca w pow. obornickim, Przegląd Archeologiczny IX, 1953, s. 52–71.
 
26.
Łuka, L. J., Importy italskie i wschodnio-alpejskie oraz ich naśladownictwa na obszarze kultury łużyckiej okresu halsztackiego w Polsce, Slavia Antiqua VI (1957–1959), 1959, s. 1–99.
 
27.
Malinowski, T., Katalog cmentarzysk ludności kultury łużyckiej w Polsce, tom I, Warszawa, 1961.
 
28.
Malinowski, T., Katalog cmentarzysk kultury łużyckiej w Polsce, tom II, Warszawa, 1961.
 
29.
Maraszek, R., Spätbronzezeitliche Hortfunde entlang der Oder, Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 49, Bonn, 1998.
 
30.
Mirek, A., Późnobrązowe i halsztackie naszyjniki z obszaru Ziemi Lubuskiej, Wielkopolski, Kujaw i Polski Środkowej, m-pis pracy magisterskiej w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1992.
 
31.
Petersen, E., Neue Ergebnisse über die frühgermanische Kultur in Schlesien, Altschlesien 2, 1929, s. 196–240.
 
32.
Pieczyński, Z., Cmentarzysko z wczesnego okresu żelaznego (700–400 przed n. e.) w Gorszewicach, w pow. szamotulskim, Fontes Archaeologici Posnanienses IV (1953), 1954, s. 101–152.
 
33.
Pietrzak, J., Sprawozdanie wojewódzkiego konserwatora ds. zabytków archeologicznych na woj. katowickie za rok 1981, Silesia Antiqua 25, 1983, s. 141–144.
 
34.
Schmidt, J.-P., Studien zur jüngeren Bronzezeit in Schleswig-Holstein und dem nordelbischen Hamburg, Teil 1: Text und Karten, Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 15, Bonn, 1993.
 
35.
Schmidt, J.-P., Studien zur jüngeren Bronzezeit in Schleswig-Holstein und dem nordelbischen Hamburg, Teil 2: Katalog und Tafeln, Universitätsforschungen zur Prähistorischen Archäologie 15, Bonn, 1993.
 
36.
Sprockhoff, E., Jungbronzezeitliche Hortfunde der Südzone (Periode V), tom I, Mainz, 1956.
 
37.
Szafrański, W., Skarby brązowe z epoki wspólnoty pierwotnej (IV i V okres epoki brązowej) w Wielkopolsce, Warszawa-Wrocław, 1955.
 
38.
Węgrzyn-Langer, M., Naszyjniki grupy górnośląsko-małopolskiej kultury łużyckiej, m-pis pracy magisterskiej, Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1977.
 
39.
Wiklak, H., Późniejsze stadia rozwojowe środkowopolskiej grupy kultury łużyckiej, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, seria archeologiczna 19, 1972, s. 15–172.
 
40.
Ząbkiewicz-Koszańska, H. A., Cmentarzysko ludności kultury łużyckiej w Łodzi-Rudzie Pabianickiej, Przegląd Archeologiczny X (1954–1956), 1958, s. 237–285.
 
41.
Ząbkiewicz-Koszańska, H. A., Skarb ozdób brązowych kultury łużyckiej z okresu halsztackiego z Łęki koło Piątku, pow. Łęczyca, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, seria archeologiczna 13, 1966, s. 131–159.
 
ISSN:0043-5082
Journals System - logo
Scroll to top